Ang tang̃ing sumasalubong sa pagdatíng ng̃ mg̃a guinoong babae ay isángbabaeng matandang pinsan ni capitán Tiago, mukhang mabait at hindîmagaPáhiná 10ling magwicang castilà. Ang pinacaubod ng̃ canyáng pagpapakitangloob at pakikipagcapuwa tao'y walâ cung ang dî mag-alay sa mg̃a españolang̃ tabaco at hitsô, at magpahalíc ng̃ canyang camáy sa mg̃a filipina,na ano pa't walang pinag-ibhán sa mg̃a fraile. Sa cawacasa'y nayamot angabáng matandang babae, caya't sinamantala niya ang paglagapác ng̃ isangpinggang nabasag upang lumabás na dalidalì at nagbububulong:
Mapanglaw Ang Mukha Ng Buwan Pdf 15
Si Fr. Bernardo Salví ay yaong batà at hindî makibuing franciscanongsinaysay na namin sa unahán nitó. Natatang̃ì siya, dahil sa canyáng mg̃aásal at kílos sa canyáng mg̃a capowâ fraile, at lálonglálò na sanapacabalasic na si párí DáPáhiná 93masong canyáng hinalinhán. Siyá'y payát,masasactín, halos laguì na lamang nag-íisip, mahigpít sa pagtupád ng̃Páhiná 94canyáng mg̃a catungculan sa religión, at mapag-ing̃at sa carilagán ng̃canyáng pang̃alan. May isáng buwan lamang na nacararating siyá roón,halos ang lahát ay nakicapatid na sa V.O.T.[190], bagày na totoongipinamamangláw ng̃ canyáng capang̃agáw na cofradía ng̃ SantísimoRosario. Lumúlucso ang cálolowa sa catuwâan pagcakita ng̃ nacasabit sabawa't liig na apat ó limáng mg̃a escapulario, at sa bawa't bayawáng ayisáng cordóng may mg̃a buhól, at niyóng mg̃a procesión ng̃ mg̃a bangcáyó mg̃a fantasma[191] na may mg̃a hábitong guinggón. Nacatipon angsacristán mayor ng̃ isáng mabutíbutí ng̃ puhunan, sa pagbibilí ó sapagpapalimós, sa pagca't ganitó ang marapat na pagsasalitâ, ng̃ mg̃acasangcapang kinakailang̃an upáng mailigtás ang cálolowa at mabáca angdiablo: talastás ng̃ ang espíritung itó, na ng̃ una'y nang̃áng̃ahas nasumalansáng ng̃ pamukhâan sa Dios, at nag-aalinlang̃an sapananampalataya sa mg̃a wicà nitó, ayon sa sabi sa librong santo ni Job,na nagpailangláng sa aláng-álang sa ating Pang̃inoong Jesucristo, nagaya ng̃ guinawâ namán ng̃ Edad Media[192] sa mg̃a bruja[193], atnananatili, ang sabihan, hanggá ng̃ayón sa paggawa ng̃ gayón din sa mg̃aasuang[194] sa Filipinas; datapowa't tila mandín ng̃ayón ay naguíngmahihiyâing totoo na, hanggáng sa hindî macatagál sa pagting̃ín sacapirasong damít na kinalalarawanan ng̃ dalawáng brazo, at natatacot samg̃a buhól ng̃ isáng cordón: ng̃uni't dito'y waláng napagkikilala cungdî sumusulong namán ang dunong sa panig na itó, at ang diablo'y aayaw sapagsúlong, ó cung dilî caya'y hindî malulugdín sa pagbabagong asal,tulad sa lahát ng̃ namamahay sa mg̃a cadiliman, sacasacali't hindî ibigna sapantahain nating tagláy niyá ang mg̃a cahinàan ng̃ loob ng̃ isángdalagang lálabing-limáng taón lamang.
Ang mg̃a culiglíg ay humuhuning hindî nagbabago ang tínig at isinasaliwang caniláng waláng humpáy at patupatuloy na írit sa mg̃a patlángpatlángna tin-ís na húni ng̃ cagaycáy na nacatagò sa damó ó ang butikinglumálabas sa canyáng bútás upang Páhiná 126humánap ng̃ macacain, samantalang angtucô, na wala ng̃ pinang̃ang̃anibang túbig ay isinusung̃aw ang canyángulo sa gúang ng̃ bulóc na púnò ng̃ cáhoy. Umaatung̃al ng̃ lubhángmapanglaw ang mg̃a áso doon sa daan, at sinasampalatayanan ng̃mapamahíing nakikinig na silá'y nacacakita ng̃ mg̃a espíritu at ng̃ mg̃aanino. Datapuwa't hindi nakikita ng̃ mg̃a áso at ng̃ ibá pang mg̃a háyopang mg̃a pagpipighatî ng̃ mg̃a tao, at gayón man, gaano carami angcanilang mg̃a cahirapang tinítiis!
Ng̃ múhang tanóng sa canyá si Sisa ng̃ minsang siyá'y sumipót sa báhay,na ang mukha'y mahiguít ang pagdidilim cay sa dati, tungcól sapanucalang ipasoc ng̃ sacristan si Basilio, ipinatúloy niyá angpaghahagpós ng̃ manóc, hindî siyá sumagot ng̃ oo ó ayaw. Hindî nang̃ahássi Sisang ulítin ang canyang pagtatanong; datapuwa't ang lubhángmahigpít na casalatán ng̃ caniláng pamumúhay at ang hang̃ád na ang mg̃abáta'y mang̃ag-áral sa escuelahan ng̃ bayan ng̃ pagbasa't pagsúlat, angsiyang sa canya'y pumílit na ipalútoy ang panucalà niya. Ang canyangasawa'y hindî rin nagsabi ng̃ anó man.
Pinagmámasdan ang túbig ng̃ dalawáng táong capuwà páwang lucsâ, angpananamít mulâ sa isáng mataas na kinálalagyan: si Ibarra ang isá sacanilá, at ang isá'y isáng binatang mápagpacumbabâ ang anyô at mapanglawang pagmumukhâ.
Isá lámang táo, ang gumáganap ng̃ pagcapiloto, ang nananatili sa hindîpag-imíc at hindî nakikisama sa gayóng mg̃a pagcacatuwâ. Siya'y isángbinatang napagkikilalang malacás sa canyáng pang̃ang̃atawan, mg̃a camayat paa, at may pagmumukháng nacacaakit ng̃ pagmamasid dahil, sa canyángmapanglaw na malalakíng mata at mainam na tabas ng̃ canyang mg̃a labì.Nahuhulog sa canyang malusóg na líig ang canyang mg̃a buhóc na maiitim,mahahaba at hindî inaalagaan; napagwawarì sa mg̃a cunót ng̃ canyangitimang barong damít na magaspang ang canyang macapangyarihang mg̃acasucasuang sumapi sa canyang maugat at Páhiná 183lilís na mg̃a bísig upangmagamit na parang isang balahìbong ibon lamang ang malapad atpagcálakilaking sagwang canyáng itinítimon upang mapatnugutan angdalawáng bangcâ.
Mabuting isigang ang "ayung̃in"; pabayaan ninyó ang "biyâ" at ng̃mágawang "escabeche", ipasà ninyó ang "dalag" at ang "buwan-buwan":mahábà ang búhay ng̃ dalág. Ilagay ninyó silá sa lambát at ng̃ manatilisilá sa túbig. Ilagay ninyó ang mg̃a "sugpô" sa cawáli! Ucol na iíhawang "bánac" na may camatis sa tiyan, at nacabálot sa dáhon ng̃ ságuing.
Punongpuno ang salas ng̃ mg̃a tao. Nang̃agpauna ang ilán upang bumaticay Ibarra, na kilala, ang pang̃alan ng̃ lahat; canilang pinagmamasdanng̃ boong pagcahang̃a ang cagandahan ni María Clara, atnang̃agbubulungbulung̃an ang ilang mg̃a matatandang babae, samantalangng̃umang̃ang̃à: mukhang vírgen!"
Natanawan ni María Clara ang mabilog na pang̃ang̃atawán ni parì Dámasosa tabí ng̃ makisig na tindíg ni parì Sibyla. Hindî cumikilos sa canyángkinalalagyán ang matalinghaga at mapanglawing si parì Salví.
"Ng̃ icasiyam na oras ng̃ gabi ng̃ araw na icasampô nitóng buwan, arawna sinusundan ng̃ fiesta, pagcatapos ng̃ isáng masaráp at sagananghapunang inihandóg sa amin ng̃ Hermano Mayor, tinakhan naming lahát namg̃a castila't mg̃a fraileng na sa convento, ang caaliw-aliw na tugtógng̃ musicang may casabay na nagsisiksicang caramihang tao at ng̃ úgongng̃ mg̃a cohete at malalaking bomba, at pinamamatnugutan ng̃ mg̃a guinoong̃ bayan, ang tinutung̃o'y ang convento upang cami'y sunduin at ihatídsa lugar na nahahandâ at iniuucol sa amin at ng̃ doo'y panoorin naminang catuwaang palalabasin."
"Napanood namin ng̃ayóng icalabing isá ng̃ buwan, sa dácong umaga, angisáng nangyaring lubháng nacababagbag ng̃ loob. Hayág ng̃â at talastásng̃ lahát na sa araw na itó'y cafiestahan ng̃ Virgen de la Paz (Virgenng̃ Capayapaan), at itó'y ipinagsasayá ng̃ mg̃a Hermano (capatíd) ng̃Santisimo Rosario Búcas ang cafiestahan ng̃ Pintacasing si San Diego, atsa fiestang iyá'y lubhang nakikitulong ang mg̃a Hermano ng̃ V.O.T.(Venerable Orden Tercera; Cagalang-galang na Pang̃atlóng Hanáy). Mayisáng malaking pagpapataasang banal ang dalawang Capisanang itó sapaglilingcód sa Dios, at dumaratíng ang ganitóng gawáng cabanalanhanggang sa panggaling̃an ng̃ santong pagcacasamaan ng̃ loob nilá, gayana ng̃â nitong hulíng nangyari dahil sa pakikipagtalo sa salitaan ng̃dakilang taga pagsermong kinikilalang talagang balità, na hindî iba'tang di mamakailang aking binangguit, na totoong cagalanggalang na siPárì Fray Damaso, na siyáng lalagay búcas sa sadyang licmúan ng̃Espiritu Santo, at ayon sa maacalà ng̃ lahát ay hindî malilimutangpaunlacán ng̃ religión at ng̃ literatura."
Sumusunod ang ating cagalang-galang na Amang si San Francisco,pagcatapos ay ang Virgeng gaya cahapon, ang caibhán lamang ay si PárìSalví ng̃ayón ang sumasailalim ng̃ palio at hindî ang makisig na siPárì Sibyla na mainam cumíyà. Ng̃uni't cung di tagláy ni Párì Salví angmagandang anyô ni Párì Sibyla, datapuwa't nagcacanlalabis naman sa canyáang pagca anyóng banál: nacatung̃ó ang mg̃a matá; nacadoop ang mg̃acamay na ang anyó'y matimtiman at lumalacad na nacayucód. Ang mg̃a maydalá ng̃ palio'y yaón ding dáting mg̃a cabeza de barangay, na nagpapawisng̃ boong ligaya, sa caniláng panunungcól na nakikisacristán, bucód sasilá'y manining̃il ng̃ buwis, manunubos ng̃ mg̃a taong lagalág at mg̃adukhâ, sa macatuwid baga'y mg̃a Cristong nagbibigay ng̃ dugô dahil samg̃a casalanan ng̃ mg̃a ibá. Ang coadjutor, na nacasobrepelliz, aynagpaparoo't parito sa iba't ibáng mg̃a carro, na dalá ang incensario,at canyáng manacanacang hinahandugan ng̃ úsoc nitó ang pang̃amoy ng̃cura, na pagca nagcacagayo'y lalong lalong ng̃ nagmumukhang caaway ng̃tawa at magagalitín.
Nagpasimula ang misa. Nagsitidindig ang mg̃a nauupô, ang mg̃a natutulogay nang̃águisíng dahil sa cacacampanilla at sa matunóg na voces ng̃ mg̃acantór. Tila totoong natutuwâ si Párì Salví, baga man siyá'y may mukhangwalang caibigan, sa pagca't sa canyá'y naglilingcód na diácono atsubdiácono ang dalawá pa namáng agustino.
Tiningnan siyá ni Ibarra ng̃ isáng titig na wari'y nang̃ang̃anîno angcasiraan ng̃ ísip. Untî unting lumuag ang pagcahawac ng̃ mg̃a naninigásna mg̃a dalirì ng̃ canyáng mg̃a camáy at pinabayaang lumagpac angcatawan ng̃ franciscano't ang sundang, tinacpán ang mukha't tumacas nasinagal ang caramihang tao. 2ff7e9595c
Comments